ผลของปริมาณฟอสเฟต และ IAA ของ Burkholderia sp. และ Enterobacter sp. ต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 หลังผ่านวิธีการแช่

Effects of Phosphate and IAA of Burkholderia sp. and Enterobacter sp. on Seed Quality of Khao Dawk Mali 105 after Soaking Method

Abstract

ข้าวถือเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย มีการส่งออกเป็นอันดับ 3 ของโลก แต่เนื่องด้วยคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ที่ใช้มีอัตราการงอกต่ำ และต้นกล้าไม่แข็งแรง เมื่อเจริญเติบโตเป็นต้นกล้าเกษตรกรมักใช้สารเคมีต่าง ๆ เพื่อเร่งการเจริญเติบโตและเพิ่มผลผลิตข้าว แต่การใช้สารเคมีเป็นระยะเวลานานจะส่งผลให้ดินเสื่อมโทรม จึงมีการนำจุลินทรีย์เข้ามาใช้ในทางการเกษตรเนื่องจากจุลินทรีย์บางกลุ่มมีคุณสมบัติในการส่งเสริมการเจริญ เติบโตของพืช การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหาปริมาณการผลิตฟอสเฟต และ IAA ของ Burkholderia sp. และ Enterobacter sp. และติดตามการเปลี่ยนแปลงของคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 โดยดำเนินการทดลองที่ห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีเมล็ดพันธุ์ และห้องปฏิบัติการไบโอเทคโนโลยี สาขาวิชาพืชไร่ คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ วางแผนการทดลองแบบ 2x3 Factorial in Completely Randomized Design มี 2 ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัย A คือ สกุลของแบคทีเรีย มี 2 ระดับ คือ Burkholderia sp. และ Enterobacter sp. และปัจจัย B คือ ความเข้มข้นของแบคทีเรีย มี 3 ระดับคือ 1x109, 1x108 และ 1x107 CFU/mL ผลการทดลองพบว่า แบคทีเรียทั้ง 2 สกุลมีคุณสมบัติผลิต IAA และสามารถละลายฟอสเฟตได้ ส่วนระดับความเข้มข้นของแบคทีเรียทั้ง 2 สกุลที่แตกต่างกันไม่ทำให้ความงอก ความแข็งแรง และการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าวมีความแตกต่างกันเมื่อตรวจสอบทั้งในสภาพห้องปฏิบัติการและสภาพเรือนทดลอง อย่างไรก็ตามการแช่เมล็ดร่วม Burkholderia sp. และ Enterobacter sp. เมื่อเพาะทดสอบในสภาพห้องปฏิบัติการพบว่า สามารถเพิ่มความเร็วในการ งอกราก ความเร็วในการงอก และเวลาเฉลี่ยในการงอกได้สูงมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับเมล็ดที่ไม่ได้ผ่านการแช่ เมื่อเพาะทดสอบในสภาพเรือนทดลองพบว่า แบคทีเรียทั้ง 2 สกุล สามารถเพิ่มการโพล่พ้นดิน ความเร็วในการงอกโผล่พ้นดิน และเวลาเฉลี่ยในการงอกได้สูงมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับเมล็ดที่ไม่ได้ผ่านการแช่  Rice has been considered as a major crop in Thailand, which is among the top three rice exporters of the world. Nevertheless, rice seeds used for cultivation usually have low germination rate and grow into unhealthy seedlings. Generally, farmers use various chemical fertilizers with rice seedlings to accelerate their growth and to increase their yields. Thus, cumulative use of chemical fertilizer results in soil deterioration. The utilization of microorganism for agricultural purposes was applied since some particular groups of microorganism have properties which help to promote plant growth. The objective of this experiment was study the phosphate and IAA production of Burkholderia sp. and Enterobacter sp. and changes in seed quality of Khao Dawk Mali 105. The current experiment was conducted at Seed Technology Laboratory and Biotechnology Laboratory, Division of Agronomy, Faculty of Agricultural Production, Maejo University. 2x3 Factorial in Completely Randomized Design is used as the experimental design and there were two control factors: first, “factor A”, which included the use of two genus of bacteria i.e., Burkholderia sp. and Enterobacter sp. and second, “factor B”, which included the use of three levels of bacteria concentration, 1x109, 1x108 and 1x107 CFU/mL to soak rice seeds. The experimental results showed that both families of bacteria had a capability to produce IAA and to dissolve phosphate. Nevertheless, soaking rice seeds with different levels of bacteria concentration did not bring about differences in germination, vigor, and growth of the seedlings when tested in the laboratory and greenhouse conditions. However, when tested in a laboratory condition, it was found that soaking rice seeds with Burkholderia sp. and Enterobacter sp. can result in higher speed of radicle emergence, speed of germination, and better mean germination time when compared to unsoaked seeds. When tested in a greenhouse condition, it was found that both families of bacteria had the ability to help increase seedlings’ cotyledon emergence percentage, speed of cotyledon emergence as well as mean germination time when compared to unsoaked seeds.