การพัฒนาการท่องเที่ยวกับการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมของชาวอาข่า กรณีศึกษา หมู่บ้านอาข่าป่ากล้วย อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย

Abstract

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลด้านการท่องเที่ยวบริเวณพื้นที่โครงการพัฒนาดอยตุง 2) ศึกษาผลของการท่องเที่ยวต่อการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมของชาวอาข่าหมู่บ้านอาข่าป่ากล้วยอำเภอแม่ฟ้าหลวงจังหวัดเชียงรายและ 3) เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวในหมู่บ้านอาข่าป่ากล้วยให้เกิดความยั่งยืนโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพกลุ่มตัวอย่างในการวิจัยคือชาวอาข่าที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านอาข่าป่ากล้วยจำนวน 15 คนผู้นำทางความคิดจำนวน 5 คนและเจ้าหน้าที่โครงการพัฒนาดอยตุงจำนวน 3 คนเก็บข้อมูลภาคสนามโดยใช้การสัมภาษณ์แบบเจาะลึกการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมเสนอผลการวิจัยโดยอาศัยหลักการวิเคราะห์เทียบเคียงกับแนวคิดและทฤษฎีในรูปแบบของการเขียนบรรยายเชิงพรรณนา          ผลการวิจัยปรากฏว่าการพัฒนาดอยตุงให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวทำให้มีนักท่องเที่ยวจากทั้งในประเทศและต่างประเทศเดินทางเข้ามาท่องเที่ยวเพื่อชมความงดงามทางธรรมชาติศิลปวัฒนธรรมและประเพณีของชาวเขาเป็นจำนวนมากซึ่งการท่องเที่ยวได้ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมของชาวอาข่าหมู่บ้านอาข่าป่ากล้วยทั้งผลกระทบทางบวกและทางลบผลกระทบทางวัฒนธรรมด้านบวกได้แก่การท่องเที่ยวทำให้เกิดการอนุรักษ์และฟื้นฟูวัฒนธรรมการละเล่นและเครื่องดนตรีของชาวอาข่ามีการนำการละเล่นของชาวอาข่ามาแสดงให้นักท่องเที่ยวได้ชมด้านการเผยแพร่และแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมในหมู่บ้านเริ่มมีการให้บริการที่พักแบบโฮมสเตย์มีการจัดกิจกรรมลานวัฒนธรรมให้นักท่องเที่ยวได้เรียนรู้วิถีชีวิตและแลกเปลี่ยนความรู้ทางวัฒนธรรมกับคนในหมู่บ้านอย่างใกล้ชิดสำหรับผลกระทบทางวัฒนธรรมด้านลบได้แก่การท่องเที่ยวทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของค่านิยมด้านการแต่งกายชาวอาข่าในหมู่บ้านนิยมแต่งกายด้วยเสื้อผ้าที่ทันสมัยแบบคนพื้นราบด้านค่านิยมวัตถุและความทันสมัยชาวอาข่าให้ความสนใจกับวัตถุสิ่งของและความสะดวกสบายระบบทุนนิยมเข้ามามีบทบาทมากขึ้นเงินกลายมาเป็นปัจจัยที่สำคัญในการดำรงชีวิตค่านิยมด้านการบริโภคมีการบริโภคอาหารแบบดั้งเดิมผสมผสานกับการบริโภคอาหารสำเร็จรูปด้านการลดคุณค่าของงานศิลปหัตถกรรมมีการนำศิลปหัตถกรรมดั้งเดิมของชนเผ่ามาดัดแปลงเป็นสินค้าให้ทันสมัยเพื่อจำหน่ายเป็นของที่ระลึกให้กับนักท่องเที่ยวด้านความเชื่อในการนับถือศาสนาการเปลี่ยนการนับถือศาสนาเพื่อให้สอดคล้องกับการดำเนินวิถีชีวิตส่วนการเปลี่ยนแปลงด้านภาษาชาวอาข่าสามารถพูดภาษาไทยได้มากขึ้นและสามารถพูดภาษาอังกฤษได้เฉพาะคำง่ายๆ          The purpose of this research was 1) to study tourism information in particular from the Doitung Development Project 2) to study the impact of tourism development on cultural changes in Akha Pa Kluai Village, Mae Fah Luang District, Chiang Rai Province and 3) to find ways to achieve sustainable tourism development. Interviews were the key method for data collection in this qualitative study.          Fifteen Akha Pa Kluai villagers, both men and women, five village leaders, and three staff of the Doitung Development Project were interviewed. Next to in-depth interviews, observations were made, bothparticipatory and non-participatory observation. Regarding the results, this study presents a descriptivenarrative based on comparable concepts and theories.          The results found that as a tourist attraction, Doitung has been confronted with both domestic andforeign tourists who come to admire the nature, the culture and traditions. Tourism had both a positive and anegative impact on the culture of Akha Pa Kluai Village. On the positive side, tourism had provided conservationand restoration of the cultural heritage. For instance, on special occasions tourists were showntraditional/cultural dances. The villagers also ran a "Homestay" business that arranged cultural events. Thisencouraged tourist to learn the villagers’ way of life and cultural knowledge closely. On the other hand, thenegative impact of tourism resulted in changes of dressing style imitating urban style. Some villagers startedto value materialism, modernization and convenience. Money has become an important factor in their life.Regarding food consumption, the villagers consume both traditional food and delicatessen. Art and Crafts havebeen adapted in order to sell traditional tribal souvenirs to tourists. With regard to faith and religion thevillagers proselytise due to their changing ways of life. Finally, the Akhas speak more Thai are able to speaka little English.